Ankara'nın tarihi

 


1) Tarih Öncesi Dönem (MÖ 10.000 – MÖ 2000)

Ankara ve çevresi, Anadolu’nun en eski yerleşim alanları arasında yer alır.

  • Ahlatlıbel ve Karaoğlan gibi höyüklerde Paleolitik ve Neolitik dönemlere ait taş aletler bulunmuştur.
  • Kalkolitik ve Tunç Çağı’nda (MÖ 5000–2000), tarım ve hayvancılığa dayalı köy yerleşimleri yaygınlaşmıştır.
  • Bu dönem buluntuları, Ankara’nın yalnızca bir geçiş noktası değil, kalıcı yerleşim alanı olduğunu gösterir.

2) Hitit Dönemi (MÖ 2000 – MÖ 1200)

Ankara, Hitit İmparatorluğu’nun çekirdek coğrafyasına yakındır.

  • Bölge, Hititlerin ticaret ve askeri yolları üzerinde yer aldı.
  • Çevredeki Alacahöyük ve Hattuşa gibi merkezlerle bağlantılıydı.
  • Hititler döneminde Ankara, doğrudan başkent olmasa da stratejik bir bölge konumundaydı.

3) Frig Dönemi ve Gordion (MÖ 1200 – MÖ 700)

Hititlerin yıkılmasının ardından Ankara ve çevresi Friglerin eline geçti.

  • Gordion, Frig Devleti’nin başkentiydi.
  • Efsanevi Kral Midas, Ankara tarihinin en bilinen figürlerinden biridir.
  • Gordion’daki tümülüsler, ahşap mimari ve tarımsal düzen Frig uygarlığının gelişmişliğini gösterir.
  • Bu dönem Ankara için ilk büyük siyasi merkezlenme evresidir.

4) Lidya, Pers ve Helenistik Dönem (MÖ 700 – MÖ 25)

  • Friglerin ardından Lidyalılar, sonra Persler bölgeye hâkim oldu.
  • Pers döneminde Ankara, Kral Yolu üzerinde yer aldı.
  • Büyük İskender’in Anadolu seferiyle birlikte Helenistik kültür etkisi başladı.
  • Bu dönemde Ankara, doğu-batı ticaretinde kilit geçiş noktası haline geldi.

5) Galatlar ve Roma Dönemi (MÖ 25 – MS 395)

Galatlar

  • Orta Avrupa’dan gelen Galatlar, Ankara’yı merkez yaptı.
  • Şehrin antik adı olan Ancyra bu dönemde yerleşti.

Roma

  • Roma İmparatorluğu’nda Ankara, Galatya Eyaleti’nin başkenti oldu.
  • Şehir imar edildi, yollar, tapınaklar ve hamamlar inşa edildi.

Önemli eserler:

  • Augustus Tapınağı (Monumentum Ancyranum – Roma tarihinin en önemli yazıtı)
  • Roma Hamamı
  • Julianus Sütunu

Roma döneminde Ankara, idari, askeri ve kültürel bir merkezdi.

6) Bizans Dönemi (395 – 1073)

Roma’nın ikiye ayrılmasından sonra Ankara, Doğu Roma (Bizans) egemenliğine girdi.

  • Ankara Kalesi bu dönemde güçlendirildi.
  • Şehir, Hristiyanlık açısından önemli bir merkez haline geldi.
  • Arap-Bizans savaşları sırasında sık sık el değiştirdi.

Bizans döneminde Ankara, savunma ağırlıklı bir kent kimliğine büründü.

7) Selçuklu Dönemi (1073 – 1356)

  • Ankara, Anadolu Selçukluları tarafından fethedildi.
  • Ticaret yolları üzerinde olması nedeniyle Ahi teşkilatı güç kazandı.
  • Cami, medrese ve hanlar inşa edildi.

Bu dönemde Ankara, ticaret ve esnaf şehri kimliği kazandı.

8) Osmanlı Dönemi (1356 – 1923)

  • Orhan Gazi döneminde Osmanlı topraklarına katıldı.
  • 1402 Ankara Savaşı, Osmanlı tarihinde büyük kırılma yarattı (Yıldırım Bayezid – Timur).
  • Osmanlı döneminde Ankara, özellikle:
  • Tiftik keçisi
  • Sof ve Ankara keçisi yünü 
ile dünya çapında ün kazandı.

Ankara, Osmanlı’da orta ölçekli ama ekonomik değeri yüksek bir şehir olarak varlığını sürdürdü.

9) Milli Mücadele ve Cumhuriyet Dönemi

  • 27 Aralık 1919’da Mustafa Kemal Atatürk Ankara’ya geldi.
  • Ankara, Kurtuluş Savaşı’nın karargâh şehri oldu.
  • 13 Ekim 1923’te Türkiye Cumhuriyeti’nin başkenti ilan edildi.

Başkent oluşuyla birlikte:

  • Planlı şehircilik başladı.
  • Devlet kurumları kuruldu.
  • Ankara, modern Türkiye’nin siyasi beyni haline geldi.

Anıtkabir, Cumhuriyet tarihinin ve Ankara’nın en güçlü simgesidir.

10) Genel Değerlendirme

Ankara:

  • Tarih öncesinden Cumhuriyet’e
  • Frig başkentinden modern devlet merkezine
  • uzanan kesintisiz bir yerleşim tarihine sahiptir.

Bu çok katmanlı geçmiş, Ankara’yı yalnızca bir başkent değil, Anadolu tarihinin özeti haline getirir.





.

.