Ankara Akköprü – Ayrıntılı Tarih ve Bilgi
📌 Genel Bilgi
Akköprü, Ankara’nın Altındağ – Yenimahalle sınırında, Çayyolu deresi / Bent Deresi üzerinde yer alan, kentin en eski taş köprülerinden biridir. Adını, tamamen kesme ak taşlardan inşa edilmiş olmasından alır.
📜 Yapılış Dönemi
- Dönem: Büyük Selçuklu Devleti – Anadolu Selçukluları
- Yapım Yılı: 1222
- Yaptıran: Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubad
- Mimar / Sorumlu: Ankara Valisi Atabey Ömer
Bu tarihler, köprü üzerindeki inşa kitabesindeki bilgilerden öğrenilmiştir.
🏗️ Mimari Özellikleri
- Toplam kemer sayısı: 7 kemer (bazı kaynaklarda 6 görünse de aslı 7’dir)
- Yapı taşları: Beyaz kesme Ankara taşı
- Uzunluk: Yaklaşık 70 metre
- Genişlik: 7–8 metre civarı
- İnşa tekniği: Selçuklu kesme taş köprü mimarisi, sivri kemerli yapı
Kemerlerin genişliği ve taş işçiliği, köprünün hem askeri hem ticari amaçla aktif kullanıldığını gösterir.
🧭 Stratejik Önemi
Akköprü, Selçuklu döneminde:
- Ankara – Bağdat / Sivas / Amasya kervan yolu üzerinde bulunuyordu.
- Şehre giriş yapan kervanların ve ticaret yollarının temel geçiş noktasıydı.
- Ankara’nın kuzeye açılan kapısı niteliğindeydi.
Osmanlı döneminde de bölgedeki en önemli geçiş noktası olarak işlevini sürdürmüştür.
📜 Kitabe Bilgisi
Köprü üzerindeki kitabede:
- Yapım yılı (Hicri 619 – Miladi 1222)
- Sultan I. Alaeddin Keykubad’ın adı
- Köprüyü yaptıran Atabey Ömer’in ismi geçer.
Bu kitabe günümüze** restore edilerek** ulaşmıştır.
🔧 Restorasyonlar ve Günümüzdeki Durumu
Akköprü, tarih boyunca birçok kez onarım görmüştür:
- Osmanlı döneminde birkaç kez tamir edildi.
- Cumhuriyet döneminde çevre düzenlemeleri yapıldı.
- 2000’li yıllarda köprünün altından geçen su yatağı ve çevresi yeniden düzenlendi.
- Köprü bugün yaya kullanımına açıktır, araç trafiğine kapalıdır.
Köprünün çevresi “Akköprü Mevkisi” olarak bilinir ve bu ad bölgeye kalıcı olarak yerleşmiştir.
🏛️ Kültürel ve Tarihî Değer
Akköprü:
- Ankara’nın en eski Selçuklu eseridir.
- Kervan yolları, ticaret ve şehirleşme tarihi açısından kritik öneme sahiptir.
- Selçuklu taş işçiliğinin Ankara’daki en güzel örneklerinden biridir.
📚 Halk Arasındaki Rivayetler
Bazı yöresel anlatılara göre:
- Köprünün taşlarının “sırrı” olduğu ve asla tam çökmeyeceği söylenir.
- Atabey Ömer’in köprüyü yaptırırken kervancılardan vergi aldığına dair hikâyeler anlatılır (kesin tarihî kanıt yoktur).
